STRES NEDİR? STRES YÖNETİMİ NASIL YAPILIR?
Stres, günlük yaşamda her bireyin başına gelebilen doğal bir insan tepkisi olarak bilinir. Aynı zamanda hayatında bir parçasıdır. Stres, insanı tetikte ve motive tutar. İnsanı olası tehlikelerden korunması için hazırlar. İnsan vücudu stresi tecrübe etmek aynı zamanda strese karşı tepki vermek için görev üstlenmiştir. Değişiklikler veya zorluklar (stres faktörleri) yaşadığınızda, vücudunuz zihinsel ve fiziksel tepkiler üretir. Stres tepkileri, vücudunuzun yeni durumlara uyum sağlamasına yardımcı olur.
STRES SIRASINDA VÜCUDA NE OLUR?
Stres faktörleri yaşadığınızda, vücudunuz bu faktörlere karşı fiziksel ve zihinsel tepkiler üretir. Herkes stresi farklı algıladığı gibi; kişiye özgü şekillerde insan hayatını etkileyebilir. Bir kişinin stres tetikleyicisi bir başkası için stres tetikleyicisi olarak görülmeyebilir. Bununla birlikte, belirli durumlar çoğu insanda daha fazla strese neden olma eğilimindedir ve tükenmişlik riskini artırabilir. Bir kişi uyku problemi yaşayabilirken bir diğer birey mide veya sindirim problemi yaşayabilir. Bir kişi uzun süreli strese maruz kaldığında, stres tepkisinin sürekli aktif olması vücudun yıpranmasına neden olabilir. Bu durumda ise duygusal, fiziksel ve davranışsal belirtiler baş gösterir. Kronik hale gelen stres, kişinin kendisiyle ve çevresiyle olan ilişkilerinizi etkileyerek fiziksel ve zihinsel olarak zarar verebilir. Bu nedenle, var olan stresinizi kontrol altına almaya ve zorluklarla başa çıkmaya yardımcı olacak bir yaşam tarzına sahip olmak oldukça önemlidir.
STRESİN FİZİKSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
· Stres halinde öncelikle kişinin nefes alıp vermesi hızlanır, dakikadaki soluk alıp verme hızı artar,
· Kalpte çarpıntı görülebilir.
· Ağızda kuruluk ve buna bağlı olarak yutkunmada zorluk görülebilir.
· Cinsel performansta problemler ortaya çıkabilir.
· Vücut sıcaklığı artar. Ani sıcak basmaları görülebilir.
· Ellerde titreme ve artan sıcaklığa bağlı terleme görülebilir.
· Kaslar gerilir, gerginliğe bağlı kaslarda ağrı veya sızı görülebilir.
· Mide bulantısı veya yanması, hazımsızlık, kabızlık, ishal gibi sindirim sisteminde sorunlar gelişebilir.
· Kaslarda yorgunluk ya da vücutta halsizlik görülebilir.
· Günlük hayatınızda istemsizce diş sıkma problemi görülebilir buna bağlı olarak baş ağrısı yaşayabilirsiniz.
· Uyku problemleri ortaya çıkar.
· Kişiler bu dönemde zayıf bağışıklık sistemine bağlı sık sık hastalanabilir.
STRESİN PSİKOLOJİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Stres halindeyken ortaya çıkan psikolojik belirtilerin en başında endişe veya huzursuzluk hissi gelir.
· Kişi stres dönemlerinde odaklanma problemi yaşar.
· Unutkanlık ve dalgınlık gibi sorunlarla sık sık karşılaşılır.
· Günlük yaşamda sinirli ve kaygılı ruh hali görülür.
· Kişi kendini üzgün, kızgın ya da baskı altında hisseder.
STRES NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Herkesin stresi kendine özeldir. Sadece onu yaşayan kişi yaşadığı stresin şiddetini belirleyebilir. Sağlık uzmanları stresinizin yaşamınızı nasıl etkilediğini anlamak için uzmanlar tarafından hazırlanmış anketler kullanabilir. Kronik stresiniz varsa sağlık uzmanınız stresten kaynaklanan mevcut semptomlarınızı değerlendirebilir.
STRES YÖNETİMİ NEDİR?
Stres yönetimi, stresin psikolojik ve fiziksel etkilerinden korunabilmek, kişinin yaşama daha motive olması için gereken olumlu alışkanlıkları, strese karşı gösterdiği tepkileri daha sistematik daha bilinçli hale getirmesini ve hayatının kontrolünü kendisinin sağlamasını ifade eden algıdır. Stres aslında bir sağlık sorunu değil hatta belirli bir düzeye kadar olan stres bireyin günlük yaşamını pozitif yönde etkiler. Hayata karşı motive eder. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta stres değil, strese verilen tepkinin şiddetidir. Bu sebeple de stres yönetimi hayatı kolaylaştırır.
Stres kronik hale geldiğinde, vücuda zarar verebilir. Sağlık sorunlarının büyük çoğunluğu stresten kaynaklanır veya stresten etkilenir. Bu nedenle çeşitli hastalıklarla mücadele ederken zihin ve beden sağlığınıza destek vermek için çeşitli stres giderici yöntemlere sahip olmanız gerekir. Stresle başarılı bir şekilde başa çıkmak ve mevcut stresi yönetmek için yapılması gerekenler şunlardır:
· Öncelikle genel olarak hayata karşı pozitif bir bakış açısına sahip olmak gerekir. Hayatta kontrol edilemeyen olaylar olduğunu kabul etmek gerekir. Değiştiremeyeceğiniz durumlar hakkında endişelenmeyi bırakmanın çözüm yolları aramanın daima size faydası olmaktır.
· Zamanı daha verimli yönetmeyi öğrenmek işe yarayabilir.
· Hobilerinize, ilgi alanlarınıza ve size iyi gelen şeyleri yapmaya yeterince zaman ayırmalısınız.
· Stresi azaltmak için alkol, uyuşturucu ya da sigara gibi zararlı maddelere yönelmek stresi azaltmak yerine vücuda daha çok zarar verir.
· Yoğun stres altındaki bireyler için sosyal hayatındaki destek oldukça önemlidir. Bu nedenle bireylerin stres altındayken kendilerini mutlu ve huzurlu hissettiren bir ortamda bulunması veya sizi mutlu eden, size iyi gelen, destek sağlayan, günlük yaşamınızda size yardımcı olan insanlarla vakit geçirmeye çalışın. Bu insanlarla birlikte olmak size iyi gelebilir.
· Duygu, düşünce veya inançlarınızı öne çıkarmak sizi daha iyi hissettirebilir. Duygu, düşünce ve inançlarınızı belirtmekten çekinmeyin.
· Sağlıklı besinler tüketmenin faydaları, fiziksel sağlığınızdan zihinsel sağlığınıza kadar uzanır. Stresli hissettiğinizde egzersiz yapabilirsiniz ya da açık havada gerçekleştirilen basit bir kısa yürüyüş size iyi gelebilir.
· Her günün sonunda yapamadıklarınızı değil yapabildiklerinizi düşünebilirsiniz. Başardıklarınızı not ederek neler yapabildiğinizi göreceksiniz
· Günlük, haftalık ya da aylık hedefler belirleyin. Uzun vadeli görevler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmanıza yardımcı olacaktır.
· Meditasyon, yoga gibi kaslarınızın gevşemesine yardımcı olacak aktivitelerini denemek size fayda sağlayacaktır.
· Bir uyku programı düzenlemenizde fayda vardır. Yatmadan 30 - 60 dakika önce elektronik cihazlara bakmayın. Yatmadan önce rahatlama tekniklerini deneyebilirsiniz.
· Endişeleriniz hakkında bir terapist veya sağlık uzmanlarıyla konuşmayı düşünebilirsiniz.
· Çok meşgul veya stresli olduğunuzda sizin stresinizi artıracak sorumluluklara “hayır” demeyi öğrenin.
· Ruh sağlığının korunmasında ve olumlu değişimlerin sağlanmasında hayvan etkileşiminin insanlar için kritik bir role sahip olduğu yapılan araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır. Evcil hayvan sahiplenmek iyilik halinin devamını sağlayabilir ve stres durumunuzu azaltabilir. Hayvan sahiplenmek, onlarla vakit geçirmek size fayda sağlayacaktır.
· Yapılan araştırma sonuçlarına göre aroma terapinin stresle başa çıkma konusunda gerçekten faydalı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bazı kokular beyin dalgası aktivitelerini değiştirerek vücuttaki stres hormonlarını azaltabiliyor. Aroma terapi sayesinde daha enerjik ve daha pozitif hissetmek mümkündür.
· Bir sağlık uzmanı denetiminde stresinizin azalması ve daha iyi bir ruh hali için besin takviyeleri denenebilir. Bazı vitaminler ve mineraller takviye edilerek daha iyi bir ruh hali için fayda sağlayacaktır.
· Düzenli stres yönetimi teknikleri uygulayarak, hissettiğiniz stresin bir kısmını ortadan kaldırabilir ve gelecekte yaşayacağınız stres karşısında kendinizi daha dirençli hale getirebilirsiniz.